الگوی تعالی مدیریت مدرسه، الگویی برای بهبود سیستم مدیریت مدرسه است. من عبدالمطلب براتنیا مدرس طرح تعالی مدرسه هستم و در این مطلب قصد دارم برخی از مطالب مربوط به این دوره را برایتان در اینجا به اشتراک بگذارم. امیدوارم این مطالب به شما کمک کند تا دیدگاه بهتری در این مورد بدست بیاورید و خودتان به عنوان مدیر بتوانید مدرسه ای بهتر بسازید.
پاور پوینت طرح تعالی
طراحی حدل فرآیندی کیفیت اجرای برنامه تعالی مدیریت
معیار 2 طرح تعالی منابع انسانی
- سبک های رهبری
- معیار۱ زیرمعیار۱ نکته راهنمای۳
بخش دوم
1⃣ سبک رهبری دموکراتیک(معمولا کارآمد و موثر)
رهبری دموکراتیک یکی از انواع سبک های رهبری است که رهبر بر اساس ورودی تکتک اعضای تیم و اطلاعات درونی تصمیمگیری میکند. در این نوع سبک رهبری، رهبر حرف آخر را میزند اما تمام کارکنان به یک اندازه در تعیین مسیر پروژه نقش دارند.
رهبری دموکراتیک یکی از کارآمدترین و موثرترین سبکهای رهبری است چرا که به کارکنان سطوح پایینتر اجازه میدهد تا اختیار و قدرتی را اعمال کنند که در جایگاه و مقامهایی که در آینده ممکن است نصیبشان شود، باید عاقلانه و آگاهانه از آن استفاده کنند.
2⃣رهبری آمرانه(به ندرت موثر و کارآمد)
رهبری آمرانه درست نقطه مخالف رهبری دموکراتیک است. رهبری آمرانه یکی از انواع سبک های رهبری است که رهبر در این سبک بدون توجه به نظر زیردستان خود تصمیمگیری میکند. پیش از انتخاب مسیر، نه با کارکنان مشورت میکند و نه حتی به نظر آنها توجه میکند، تنها از آنها انتظار دارد که بر اساس زمانی که رهبر تعیین کرده است از تصمیم گرفته شده اطاعت کنند.
وقتی که مدیری ساعات کاری تعدادی از کارمندان خود را بدون اطلاع به آنها تغییر میدهد یعنی از سبک رهبری آمرانه پیروی کرده است. این سبک از رهبری کاملا منفور است و به ندرت موثر و کارآمد است. امروزه بیشتر سازمانها چنین شرایط و فرهنگ قدرتمآبانهای را تحمل نمیکنند و نتیجه اصلی این سبک از رهبری از دست دادن کارکنان خواهد بود. بهتر است که رهبری نظرات و عقاید سایر اعضای تیم را هم در نظر بگیرد.
3⃣ سبک رهبری عدم مداخله(گاهی موثر)
خنثیترین شکل رهبری است که در آن مدیریت هیچگونه مداخلهای ندارد. رهبرانی که این سبک از رهبری را دنبال میکنند، تقریبا تمام اختیار و قدرت خود را به کارکنانشان واگذار میکنند.
مثلا در یک استارتاپ نوپا و تازهکار ممکن است با بنیانگذاری مواجه شوید که پیرو عدم مداخله است و هیچ سیاست اداری مهمی درباره ساعات کاری ندارد. آنها به کارکنانشان اعتماد کامل دارند و روی کل کارهای اداره شرکت متمرکز میشوند.
اگرچه سبک رهبری عدم مداخله با اعتماد کردن به کارکنان که بر اساس میل خود کار کنند، باعث توانمندسازی کارفرماها شده است؛ با اینحال ممکن است مانع فرصتهای رشد و پیشرفت شرکت شود. به همین دلیل مهم است که این سبک رهبری همواره تحت کنترل و نظارت باشد. این سبک رهبری در میان دیگر انواع سبک های رهبری ممکن است فقط گاهی موثر باشد.
سبک های رهبری
معیار۱ زیرمعیار۱ نکته راهنمای۳
بخش سوم
4⃣رهبری استراتژیک(معمولا کارآمد و موثر)
رهبران استراتژیک فصل مشترک بین عملیات اصلی یک شرکت و فرصتهای رشد آن هستند. رهبر و مدیر استراتژیک، بار منافع مدیران اجرایی را پذیرفته درعین حال تضمین میدهد که شرایط کاری کنونی برای همه ثابت بماند.
این نوع از مدیریت، *سبک مطلوب رهبری* در بسیاری از شرکتها بهشمار میآید چرا که تفکر استراتژیک، انواع مختلف کارکنان را شامل میشود. هرچند رهبرانی که به این شکل عمل میکنند با توجه به تعداد نظراتی که میتوانند همزمان حمایت کنند و اینکه اگر همه همیشه راه خود را بروند، بهترین مسیر برای شرکت چه خواهد بود، رویه خطرناکی را اتخاذ میکنند.
5⃣ رهبری تحول آفرین(گاهی موثر)
رهبری تحولگرا یا تحولآفرین از انواع سبک های رهبری است که همواره بر اساس مناسبات و معاهدههای شرکت، درحال تغییر، تحول و بهتر شدن است. معمولا کارکنان وظایف و اهداف خود را هر هفته یا هر ماه میدانند و انجام میدهند اما رهبر همیشه آنها را به سمت خارج شدن از منطقه امنشان تشویق میکند.
رهبر تحول آفرین فهرستی از اهداف به تمام کارکنان میدهد و زمان مشخصی هم برای تحقق هرکدام از این اهداف را مشخص میکند. شاید این اهداف ساده بهنظر برسند، اما هر چقدر که کارکنان بیشتر به سمت اهداف قدم بردارند، رهبران اهداف سختتر و چالشبرانگیزتری را برای آنها تهیه میکنند.
این مدل رهبری بسیار میان شرکتهای رشدگرا ترغیب و تشویق میشود چرا که باعث ایجاد انگیزه در کارکنان شده تا تواناییهای بالقوه خود را شناسایی کنند. اما در سبک رهبری تحولگرا این خطر هم وجود دارد که اگر زیردستان درست هدایت نشوند، ممکن است رهبر تحولگرا نتواند به منحنی یادگیری تمام افراد توجه کند.
6⃣ رهبری مشارکتی(گاهی کارآمد)
امروزه سبک رهبری مشارکتی در میان انواع سبک های رهبری بسیار متداول شده است. این مدیران در ازای کار دقیقی که کارکنانشان انجام دهند، به آنها پاداش میدهند. برای مثال دبیری در امتحانات نهایی قبولی بیشتری بدهد رهبری مشارکتی به آنها پاداش میدهد.
وقتی کار با رهبر مشارکتی را آغاز میکنید باید برنامه انگیزهبخشی دریافت کنید که باعث شود زودتر نسبت به وظایف رایج شغل خود تسلط پیدا کنید. از طرفی، رهبر مشارکتی تنها درصورتی به شما پاداش میدهد که کارتان نتیجه بزرگی به همراه داشته باشد.
رهبری مشارکتی، نقشها و وظایفی را برای هر یک از کارک
رهبری به سبک مربی(معمولا موثر و کارآمد)
درست همانند مربی یک تیم ورزشی، این سبک از رهبری بر شناسایی و پرورش نقاط قوت فردی اعضای تیمش متمرکز میشود. همچنین به استراتژیهایی توجه میکند که باعث میشود تا اعضای تیم بهتر باهم کار کنند. این رهبری به سبک مربی، شباهت زیادی با رهبری استراتژیک و دموکراتیک دارد اما تاکید بیشتر آن روی رشد و موفقیت فردی کارکنان است.
این رهبر بهجای آنکه تمام کارکنان را مجبور کند که بر مهارتها و اهداف مشابه تمرکز کنند، تیمی میسازد که در آن هرکدام از کارکنان مهارتهای متفاوتی دارند. در بلندمدت، هدف این رهبران تاکید بر ایجاد تیمهای قدرتمندی است که بهخوبی باهم ارتباط برقرار کرده و مهارتهای منحصربهفرد یکدیگر را درک میکنند تا کاری را درست انجام دهند.
این رهبر با دادن وظایف و کارهای جدید، راهنمایی یا برگزاری جلساتی درباره بازخوردهای سازنده بهکارکنان کمک میکند تا نقاط قوت خود را تقویت کنند. آنها همچنین اعضای تیم را تشویق کرده تا با فراگیری مهارتهای جدید از سایر همتیمیها، نقاط قوتشان را بیشتر کنند.
سبک های رهبری
معیارزیرمعیار۱ نکته
بخش چهارم
8⃣رهبری بوروکراتیک(به ندرت موثر و کارآمد)
رهبران بوروکراتیک از قانون تبعیت میکنند. این سبک از رهبری برخلاف رهبری آمرانه، به اطلاعات درونی تیم گوش میدهد اما اگر نظر کارکنان با سیاست شرکت یا شیوههای گذشته فرق داشته باشد، رهبر با آن مخالفت میکند.
سبک رهبری بروکراتیک در میان انواع سبک های رهبری، بیشتر در سازمانهای بزرگتر، قدیمیتر یا سنتی جواب میدهد. در این شرکتها وقتی همکار یا کارمندی، استراتژی قدرتمندی پیشنهاد میدهد که بهنظر جدید یا غیرسنتی میآید، رهبران بوروکراتیک با آن مخالفت میکنند. مقاومت آنها به این دلیل است که شرکت با فرایند فعلی موفق بوده است و امتحان چیز جدید اگر نتیجه نداشته باشد، فقط هدر دادن زمان یا منابع است.
در این سبک رهبری، حس کنترل و نظارت مانند سبک رهبری آمرانه وجود ندارد، اما خبری هم از آزادی عمل در انجام وظایف شغلی برای کارکنان نیست. این نوع رهبری مانع نوآوری است، به همین خاطر شرکتهایی که بهدنبال آرزوها و اهداف بزرگ و رشد سریع هستند، بهتر است که از این سبک رهبری استفاده نکنند.
ارزیابی انواع سبک های رهبری
مدیران میتوانند با توجه به شرایطی که در آن کار میکنند و موانعی که با آن مواجه هستند، ترکیبی از سبکهای رهبری بالا را انتخاب کنند. Bill Torbert و David Rooke کارشناسان حوزه رهبری و مدیریت، اصل و ریشه انواع سبک های رهبری را «منطق عمل» میدانند.
منطق عمل میگوید که «چطور رهبران محیط پیرامون را تفسیر میکنند و وقتی قدرت یا امنیتشان به چالش کشیده میشود، چگونه واکنش نشان میدهند.»
تحقیقات توسعه رهبری «Leadership Development»
ابزار مشهوری برای بررسی و ارزیابی رهبری است که بر اساس همین ایده اجرا شده است. این ابزار به محققان کمک کرده است تا نحوه رشد و توسعه رهبران را بهتر درک کنند.
تحقیقات توسعه رهبری «Leadership Development» ابزار مشهوری برای بررسی و ارزیابی رهبری است که بر اساس همین ایده اجرا شده است. این ابزار به محققان کمک کرده است تا نحوه رشد و توسعه رهبران را بهتر درک کنند.
در ادامه شش منطق عمل را بیان میکنیم:
۱. تکروی (فردگرا)
از نظر روکی و تولبرت، فردگرا و تکرو شخصی خودآگاه و خلاق است که بیشتر روی عمل و رشد خودش متمرکز میشود نه عملکرد کلی سازمان. این منطق عمل از میل به فراتر رفتن از اهداف شخصی و بهبود مداوم مهارتها نشات میگیرد.
نظرات فردگراها به شرح زیر است:
رهبر خوب باید همیشه به شم و شهود خودش اعتماد کند، نه فرایندهای سازمانی ثابتشده.
برقراری ارتباط با دیگران مهم است تا بتوان ایدههای پیچیده را بهراحتی با آنها درمیان گذاشت.
من پیشرفت و روبهجلو رفتن را بیشتر از موفقیت پایدار دوست دارم.
سبک های رهبری
معیار۱ زیرمعیار۱ نکته راهنمای۳
بخش پنجم
۲. استراتژیست
استراتژیستها به محیطی که در آن کار میکنند واقف هستند. آنها درک عمیقی از سازهها و فرایندهایی دارند که به کسبوکارشان معنا میدهند، اما همزمان نگاهی انتقادی هم به این چهارچوبها داشته و آنها را برای بهبود ارزیابی میکنند.
آنچه که رهبران استراتژیست میگویند:
رهبر خوب باید همیشه در گروههای جداگانه اجماع ایجاد کند.
باید به توسعه سازمان بهعنوان یک کل کمک کرد، بهعلاوه اینکه رشد و موفقیت تکتک زیردستان هم اهمیت دارند.
تعارض اجتنابناپذیر است، اما من به اندازه کافی روابط شخصی و حرفهای کارکنانم را میشناسم تا بتوانم این مسئله را حل کنم.
۳. کیمیاگر
روکی و تولبرت این منطق عمل کاریزماتیک را رشدیافتهترین و موثرترین در مدیریت تغییرات سازمانی میدانند. آنچه که کیمیاگرها را از سایر منطقهای عمل متمایز میسازد، توانایی منحصربهفردشان در دیدن تصویر بزرگ هر چیزی است، اما اهمیت توجه به جزئیات را هم کامل درک میکنند. در سازمانی که رهبر کیمیاگر داشته باشد، هیچ بخش، واحد یا کارمندی نادیده گرفته نمیشود.
کیمیاگرها چه میگویند:
رهبران خوب به کارکنانشان کمک کرده تا به بالاترین سطح از توانایی خود برسند، آنها همدلی و آگاهی اخلاقی لازم برای رسیدن به هدف را دارند.
تاثیرگذاری عمیق و مثبت روی هر چیزی که کار میکنم اهمیت زیادی دارد.
من توانایی منحصربهفردی در ایجاد تعادل بین نیازهای کوتاهمدت و اهداف بلندمدت دارم
۴. فرصت طلب
فرصتطلبها از عدم اعتماد دیگران استفاده میکنند و برای حفظ کارکنان
۵. دیپلمات
دیپلماتها برخلاف فرصتطلبها دنبال رقابت یا کنترل و نظارت بر شرایط کاری نیستند بلکه آنها با تایید هنجارهای موجود و انجام وظایف روزانه خود با کمترین میزان اصطکاک، کمترین تاثیر را روی سازمان میگذارند.
دیپلماتها چه میگویند:
رهبر خوب باید همیشه با تغییر مخالفت کند چرا که خطر ایجاد بیثباتی در میان کارکنان وجود دارد.
حتما باید پیوند اجتماعی در شرایط مختلف به دور از هرگونه تعارض و تضادی در تیم ایجاد کرد.
ترجیح میدهم که در نقشهای رهبری حمایتی یا تیممحور باشم.
۶. متخصص و خبره
خبره در حوزه خودش متخصص است و همواره میکوشد تا دانش خود را از یک موضوع کامل کند و انتظارات بالایی را برآورده کند. از نظر روکی و تولبرت، خبره فردی مستعد، باهوش و منبع دانشی برای تیم است. اما این منطق عملی چیز بسیار مهمی را برای بسیاری از رهبران خوب ندارد و آن هم هوش عاطفی یا هیجانی است.
خبرهها چه می گویند:
رهبر خوب باید کسب علم و دانش خود را به نیاز سازمان و کارکنان ترجیح دهد.
وقتی با همکاران مشکل سازمان را بررسی میکنیم، نظر من تنها نظر درست است.
چه سبک رهبری برای شما مناسب است؟
کدام یک از موارد بالا شبیه شما هستند؟ چند لحظه به هرکدام از جملات بالا فکر کنید و سپس با توجه به جملاتی که انتخاب کردید، سبک رهبری خودتان را پیدا کنید. هرچه با تعداد منطق عملی بیشتری در میان انواع سبک های رهبری موافق باشید، احتمالا سبک رهبریتان ترکیبی از انواع سبک های رهبری مختلف خواهد بود.
مثلا اگر با تمام نظرات استراتژیستها موافق باشید این یعنی که ۶۶ درصد رهبر استراتژیک و ۳۳ درصد رهبر دموکراتیک هستید. اما اگر فقط با جمله سوم آن موافق باشید و با تمام جملات کیمیاگرها، این یعنی ۵۰ درصد تحولگرا، ۲۵ درصد استراتژیک و ۲۵ درصد دموکرات هستید.
بهخاطر داشته باشید که این منطقها مراحل رشد و توسعه هستند و ویژگیهای ثابتی نیستند. بیشتر رهبران در دوران شغلیشان چند نوع رهبری مختلف را تجربه میکنند.
فایل ورد سبک های رهبری را از لینک زیر دانلود کنید.
خلاصه کتاب رهبری و مدیریت آموزشی نوشته: سید محمد میر کمالی
نمونه طرح نهایی
نمونه نهایی طرح تعالی
اگر مطالب برای شما مفید بود لطفاً به دیگران ما را معرفی کنید.
ویژگیهای یک استاد خوب
