پایان فرزندآوری (جمعیتی که دیگر نمیخواهد خود را تکرار کند)
نرخ زاد و ولد در تمامی نقاط جهان به شدت پایین آمده است، آیا جای نگرانی است؟
نویسنده: گیلدوم لوئیز-کراس[1]
برگردان از: عبدالمطلب براتنیا
این جستار در شماره 179 تیر 1404 ماهنامه ادبی چوک منتشر شده است.
اگر روند کنونی در فرزندآوری تداوم یابد، اندازه هر نسل در کره یک سوم نسل قبلی خواهد بود. از هر صد زن کرهای کنونی که اکنون در سنین باروری هستند در مجموع میتواند حدود دوازده نوه به دنیا آورند.
جوامع گاه خیلی ناگهانی دچار فروپاشی شده رو به اضمحلال میروند. بااینحال، پیام آوران هول و هراس بد نیست به خاطر بسپارند که تاریکترین پیشبینیهایشان، در مجموع، کمی زود بوقوع پیوستهاند. در سال ۱۹۶۸، پل ارلیک[1]، حشرهشناس علاقهمند به پروانهها، همراه با همسرش آن[2] (که اغلب نادیده گرفته شده)، کتاب پرفروشی با عنوان بمب جمعیت[3] منتشر کردند. قرنها بود که اقتصاددانان نگران بودند عرضۀ مواد غذایی نتواند با رشد جمعیت هماهنگ شود، اما اکنون دیگر گریزی از این سرنوشت نبود. ارلیک نوشت: «نبرد برای سیر کردن تمام بشریت به پایان رسیده. در دهۀ ۱۹۷۰، قحطیهایی در جهان رخ خواهد داد—صدها میلیون نفر از گرسنگی خواهند مرد.»
در آن زمان، این نگرانی به باور عمومی تبدیل شده بود. یک دهه پیشتر، مقالهای نیمهفکاهی در مجلۀ ساینس[4] پیشبینی کرده بود که جمعیت جهان در نوامبر ۲۰۲۶ به بینهایت خواهد رسید. ارلیک پیشنهادهایی واقع بینانهای مطرح کرد—مانند قانونیشدن سقط جنین، سرمایهگذاری در پژوهشهای پیشگیری از بارداری، و آموزش جنسی—اما در عین حال، ایدههایی عجیب نیز به میان آورد، از جمله افزودن مواد عقیمکنندۀ موقتی به آب آشامیدنی. به گفتۀ او، ممکن بود آمریکاییها با این راهکارهای افراطی مخالفت کنند، اما مردم کشورهای دیگر نباید انتخابی داشته باشند. کمکهای غذایی، به نظرش، میبایست مشروط به توانایی کشورهای در حال توسعه در حفظ «خودکنترلی در رفتارهای آمیزشی» باشد. ملتهایی که درگیر بیقیدی در رابطۀ جنسی بودند—مثلاً او در این مورد از کشور هند نام میبرد—باید به حال خود رها میشدند.
بمب جمعیت، اضطرابهای منطقهای را به وحشتی جهانی تبدل کرد. هند، ظرف کمتر از دو سال، میلیونها نفر را بهاجبار عقیم کرد. چین مجموعهای از سیاستهای جمعیتی را اجرا کرد—که به سیاست ننگین تکفرزندی انجامید—از جمله جریمههای سنگین، کاشت اجباری آییودی، و سقطهای ناخواسته. ارلیک را نمیتوان بخاطر پیشنهاد خشنترین و تحمیلی ترین روشهای کنترل جمعیت بطور کامل مقصر دانست، اما شاید بتوان او را متهم به زمانبندی طنزآمیز تجسم یافته در جهان دانست. چرا که در زمان انتشار کتاب، نرخ رشد جمعیت پیشاپیش به اوج خود رسیده بود. انسان، برای صدها هزار سال، تکثیر شده بود، اما آن دوران رو به پایان بود.
«نرخ باروری کل» تخمینی تقریبی از تعداد کودکانی است که یک زن بهطور متوسط در طول زندگی خود میتواند به دنیا آورد. جمعیتی پایدار میماند که این نرخ در حد نرخ جایگزینی باشد—حدود ۲٫۱ کودک برای هر زن. (مقدار ۰٫۱ درواقع بازتاب آماری تراژدیهای بزرگ فردی است.) اگر نرخ باروری بالاتر از این میزان باشد، رشد جمعیت از دیدگاه نظری ادامه مییابد، و اگر پایینتر باشد، کاهش نرخ رشد جمعیت را در پی خواهد داشت.
جهت مطالعه ادامه مطل به پیوند زیر مراجعه کنید:
https://bookreaders2020.ir/wp-admin/post-new.php
[1] Paul Ehrlich
[2] Anne
[3][3]The Population Bomb
[4] Science
